Інстытут літаратуразнаўства імя Янкі Купалы
Аддзел узаемасувязей літаратур

Вярнуцца
Супрацоўнікі аддзела
Вярнуцца
Вярнуцца

Асноўныя напрамкі даследаванняў
Мэта дзейнасці аддзела
Мэта дзейнасці аддзела – гісторыка-тэарэтычнае вывучэнне аксіялагічнага патэнцыялу беларускай літаратуры ў дыялагiчным кантэксце еўрапейскіх літаратур і культур, выяўленне дамінантных характарыстык беларуска-еўрапейскай літаратурнай інтэграцыі.
Навуковая дзейнасць
– вывучэнне актуальных праблем беларускай літаратуры ў яе сувязях і кантактах з вядучымі еўрапейскімі літаратурамі;
– даследаванне беларуска-еўрапейскіх літаратурных узаемасувязей у імагалагічным аспекце;
– распрацоўка сістэмна-модульных асноў стылявога развіцця беларускай і еўрапейскіх літаратур, выяўленне ў іх механізма спалучэння і ўзаемадзеяння багацця і шматстайнасці нацыянальна-культурнага вопыту, архетыпаў народнага вобразнага мыслення і мадэлей новай літаратурнай сітуацыі, асаблівасцей постмадэрнісцкай свядомасці, розных творчых індывідуальнасцей, мастацкіх светапоглядаў, жанрава-структурных форм і інш.;
– вывучэнне шматмоўнай прозы Беларусі ХІХ ст. у еўрапейскім літаратурным кантэксце;
– даследаванне паэтыкі прасторы, нацыянальнай канцэптасферы і характаралогіі беларускай і ўкраінскай літаратурнай класікі;
– аналіз тэндэнцый і заканамернасцей сучаснага беларускага літаратурна-мастацкага працэсу ў яго абумоўленасці знакавымі з'явамі духоўна-філасофскіх і жанрава-стылявых традыцый Захаду і Усходу;
Перспектыўныя кірункі
– вывучэнне беларуска-іспанскіх і беларуска-польскіх культурна-літаратурных узаемасувязей;
– даследаванне сучаснага ўсходнеславянскага літаратурнага працэсу.
– вывучэнне сучаснай беларускай і рускай паэзіі: выяўленне праблемы характаралогіі і самаідэнтыфікацыі;
– даследаванне мастацкай парадыгмы сучаснай рускамоўнай літаратуры Беларусі;
– аналіз беларускай версіфікацыйнай сістэмы як феномена еўрапейскай літаратуры з вывучэннем заканамернасцей і спецыфікі эвалюцыі айчыннага вершаскладання;
– вызначэнне ўстойлівых модульных кампанентаў сучаснага беларускамоўнага літаратурнага перакладу, выяўленне яго матывацыйнай, мастацка-выяўленчай і функцыянальнай парадыгмы;
– распрацоўка тэорыі і метадалогіі беларускай кампаратывістыкі як самастойнага раздзела айчыннага літаратуразнаўства;
– распрацоўка сучасных канцэпцый параўнальнага літаратуразнаўства;
– даследаванне гісторыі беларускай кампаратывістыкі.

Гісторыя аддзела
Аддзел узаемасувязей літаратур у якасці асобнай структурнай адзінкі ў складзе былога Інстытута літаратуры Акадэміі навук БССР распачаў сваю дзейнасць як сектар (загадчык – доктар філалагічных навук Н.Перкін) у 1961 годзе. Першымі вынікамі яго працы сталі навуковыя даклады «Роля рускай класічнай літаратуры ў развіцці рэалізму беларускай літаратуры пачатку XX ст.» В.Барысенкі і В.Івашына і «Беларуска-польскія літаратурныя ўзаемасувязі ў XX ст.» А.Лойкі і Н.Перкіна, выдадзеныя ў 1963 годзе да V Міжнароднага з'езду славістаў, а таксама брашура Л.Цімашковай «Беларуска-балгарскія літаратурныя сувязі» (1963). Cпасылка.
 
Кантакты аддзела
тэл.: 284-28-86
mikmik43@gmal.com
220072 г. Мінск, вул Сурганава, 1/2, каб. 710

Важнейшыя вынікі
Планавае заданне
Калектыўная манаграфія
Калектыўная манаграфія

Беларуска-еўрапейскія літаратурныя кантакты
Аддзел працуе над выкананнем складанага навуковага праека "Беларуска-еўрапейскія літаратурныя ўзаемасувязі і імагалогія: міфы, стэрэатыпы, рэальнасць" (2016 – 2020).

Вынікі працы над навуковым праектам
Па выніках распрацоўкі навуковага праекта аддзела "Нацыянальныя тыпы ментальнасці ў беларускай і еўрапейскіх літаратурах: ідэйна-эстэтычная спецыфіка, стылявая эвалюцыя, перакладчыцкая інтэрпрэтацыя" (2011–2015) у 2017 г. была апублікавана калектыўная манаграфія "Паэтыка літаратурных сувязей".

Літаратурная карта Еўропы
У 2010 г. быў завершаны навуковы праект "Беларуская і еўрапейскія літаратуры ў агульнай прасторы маральных каштоўнасцяў" (2007–2010), вынікі распрацоўкі якога знайшлі сваё адлюстраванне ў калектыўнай манаграфіі "Літаратурная карта Еўропы: кантакты, тыпалогія, інтэртэкстуальнасць" (2012).

Публікацыі
Вярнуцца

Справаздачы аддзела
~
2019
Справаздача за першае паўгоддзе
.
Справаздача гадавая
.
Бібліяграфія
Бібліяграфія
Асноўныя публікацыі

Манаграфіі:

1. Шаладонава, Ж.С. Фарбы быту і быцця ў паэме Якуба Коласа "Новая зямля" / Ж.С. Шаладонава. – Мінск.: Беларус. навука, 2002. – 140 с.;

2. Шаладонава, Ж.С. Духоўныя спектры агню: Тарас Шаўчэнка і беларуская літаратура пачатку ХХ ст. / Ж.С. Шаладонава. – Мінск: Беларус. навука, 2009. – 193 с.;

3. Мікуліч, М.У. Паэзія Заходняй Беларусі (1921 – 1939) / М.У.Мікуліч. – Мінск: Беларус. навука, 2010. – 462 с.;

4. Літаратурная карта Еўропы: кантакты, тыпалогія, інтэртэкстуальнасць / А.В.Вальчук [і інш.]; навук. рэд. М.У.Мікуліч; Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т мовы і літ. імя Я.Коласа і Я.Купалы. – Мінск: Беларус. навука, 2012. – 577 с.;

5. Мікуліч, М. Максім Танк: талент, заручаны з небам / М.Мікуліч. – Мінск: Літаратура і Мастацтва, 2012. – 336 с.;

6. Паэтыка літаратурных сувязей / У.В.Гніламедаў [і інш.]; навук. рэд.: У.В.Гніламедаў, М.У.Мікуліч. – Мінск: Беларус. навука, 2017. – 548 с.;

7. Гніламедаў, У. Літаратура. Гісторыя. Свядомасць : гісторыка-літаратурны нарыс / Уладзімір Гніламедаў, Мікола Мікуліч. – Мінск : Беларуская навука, 2017. – 385 с.



Артыкулы:

1. Мікуліч, М.У. Паэзія Заходняй Беларусі: нявывучаныя старонкі / М.У.Мікуліч // Вес. Нац. акад. навук Беларусі. Сер. гуманіт. навук. – 2017. – № 4. – С. 90 – 100.;

2. Мікуліч, М.У. Новы напрамак у беларускім літаратуразнаўстве / М.У.Мікуліч // Вес. Нац. акад. навук Беларусі. Сер. гуманіт. навук. – 2018. – № 2. – С. 228 – 233;

3. Мікуліч, М.У. "Мы прадзём і тчом і белім…": палемічныя развагі з нагоды аднаго выдання / М.У.Мікуліч // Полымя. – 2018. – № 10. – С. 118 – 133.;

4. Шаладонава, Ж.С. Якуб Колас і Міхайла Кацюбінскі: тыпалогія творчасці / Ж.С. Шаладонава // Нарысы беларуска-ўкраінскіх літаратурных узаемасувязей: культурна-гістарычны і літаратуразнаўчы аспекты праблемы. – Мінск: Беларус. навука, 2002. – С.64–137;

5. Шаладонава, Ж.С. Якуб Колас і Михайло Коцюбиньский: типологія творчості / Ж.С. Шаладонава. // Нариси білорусько-українських літературних зв'язків. Культурно-історичні та літературознавчі аспекти проблемі": Пер . з білорус. та рос. – Київ : Гол. спеціаліз. ред. л-ри мовами нац. меншин України, 2003. – С.91–169;

6. Шаладонава, Ж.С. Тарас Шаўчэнка і беларуская літаратура ХІХ–пачатку ХХ ст.: асаблівасці рэцэпцыі / Ж.С. Шаладонава // Беларуская літаратура ў кантэксце славянскіх літаратур ХІХ–ХХ ст. – Мінск; Беларус. навука, 2006. – С.66–104;

7. Шаладонава, Ж.С. Паэмы Янкі Купалы і Тараса Шаўчэнкі ў кантэксце еўрапейскага рамантызму / Ж.С. Шаладонава // Еўрапейскі рамантызм і беларуская літаратура ХІХ–ХХ ст. – Мінск: Беларус. навука, 2008. – С. 9–58;

8. Шаладонава, Ж. "Хамрыйят" Уладзіміра Жылкі: кантэкстуальны ракурс / Ж.С. Шаладонава // Bialorutenistyka Bialostocka / Red. Halina Twaranovicz. – T. 7. – Bialystok, 2015. – S. 379 – 386;

9. Шаладонава, Ж.С. Пейзаж у ваеннай трылогіі Івана Навуменкі / Ж.С. Шаладонава. – Роднае слова. – 2016. – № 3. – С. 12–14;

10. Шаладонава, Ж.С. Україна ў беларускай паэзіі: вобразы і стэрэатыпы / Ж.С.Шаладонава // Першы міжнародны навуковы кангрэс беларускай культуры : зборнiк матэрыялаў (Мiнск, Беларусь, 5 – 6 мая 2016 г.) / гал. рэд. А. І. Лакотка; Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі. – Мінск : Права і эканоміка, 2016. – С. 491 – 494;

11. Шаладонава, Ж. Спасціжэнне "Іншага": вектары мастацка-культурнага дыялогу / Ж. Шаладонава // Полымя. – 2018. – № 4. – С.136–139;

12. Шаладонава, Ж. Феномен месца ў мастацкай літаратуры / Ж.С. Шаладонава // Роднае слова. – 2018. – № 12. – С. 29–34;

13. Шаладонава, Ж.С. Прасторавыя вобразы ў паэтычным дыскурсе Б. Алейніка / Ж.С. Шаладонава // Актуальні проблеми української літератури і фольклору : наук. зб. Випуск 26 / редкол. : В. А. Просалова (відп. ред.) та ін. Вінниця : ДонНУ імені Василя Стуса, 2018. – С. 143–151;

14. Якавенка, Н. В. Аўтарскі пераклад беларускай мастацкай прозы ХХ – пачатку ХХІ стагоддзя / Н. В. Якавенка // Вес. НАН Беларусі. Сер. гуманітар. навук. – 2013. – № 2. – С. 99–103;

15. Якавенка, Н. В. Аўтапераклад «Віленскіх камунараў» як знакавы дакумент эпохі (да 120-годдзя з дня нараджэння Максіма Гарэцкага) / Н. В. Якавенка // Вес. НАН Беларусі. Сер. гуманітар. навук. – 2013. – № 4. – С. 98–102;

16. Якавенка, Н. Прыклад хуткага росту: аўтапераклады Аркадзя Куляшова / Н. Якавенка // Роднае слова. – 2014. – № 2. – С. 6–8;

17. Якавенка, Н. Васіль Быкаў у рускамоўнай кніжнай прасторы: праблема адэкватнасці / Н. Якавенка // Роднае слова. – 2014. – № 6. – С. 12–15;

18. Якавенка, Н. Справа дзяржаўнай важнасці: пераклад аповесці «Адшчапенец» Якуба Коласа на рускую мову / Н. Якавенка // Роднае слова. – 2014. – № 11. – С. 8–11;

19. Якавенка, Н. В. Спецыфіка мастацкага мадэлявання твора сродкамі іншай мовы (на прыкладзе перакладаў рамана І. Мележа «Мінскі напрамак») / Н. В. Якавенка // Доклады Нац. акад. наук Беларуси. – 2014. – Т. 58. – № 6. – С. 112–118;

20. Якавенка, Н. В. Мастацкі пераклад ва ўмовах беларуска-рускага білінгвізму / Н. В. Якавенка // Вес. НАН Беларусі. Сер. гуманітар. навук. – 2015. – № 1. – С. 83–89;

21. Вальчук, А. В. Іспана-амерыканская літаратура ў беларускіх перакладах ХХ – пачатку ХХІ ст. / А. В. Вальчук // Сотрудничество и интеграция в многополярном мире : опыт Беларуси и государств Латинской Америки : мат. межд. науч.-практич. конф., Респ. Беларусь, г. Минск, 12 мая 2015 г. / Ин-т философии НАН Беларуси. – Минск : Право и экономика, 2015. – С. 204–208;

22. Вальчук, А. В. Вобраз Італіі ў "Дыярыушы" Ю. Харкевіча / А. В. Вальчук // Беларуска-італьянскае культурнае ўзаемадзеянне і праблема захавання нацыянальнай ідэнтычнасці : гістарычны вопыт і сучасныя праблемы : зб. навук. арт. / Нац. акад. навук Беларусі [і інш.] ; навук. рэд.: С. Л. Гаранін, І. У. Ялынцава. – Мінск : Беларуская навука, 2016. – С. 198–202;

23. Вальчук, А. В. Іспанія ў беларускай літратуры ХІХ ст. / А. В. Вальчук // Беларуска-польскія моўна-культурныя ўзаемадачыненні : ад гісторыі да сучаснасці : зб. навук. арт. / Нац. акад. навук Беларусі [і інш.] ; навук. рэд.: В. М. Курцова, Н. А. Снігірова, M. Jankowiak, M. Ostrуwka. – Мінск : Беларуская навука, 2016. – С. 299–307;

24. Баханович, Н. Образы поляка и белоруса-литвина в многоязычной литературе Беларуси XIX столетия / Н. Баханович // Studia Rossica Gedanensia. Rocznik. – T. 5 ; Uniwersytet Gdaсski, Wydziaі Filologiczny ; redakcja : K. Wojan [i inne].– Gdaсsk : Uniwersytet Gdaсski, 2018. – S. 233–250;

25. Бахановіч Н.Л. Тэндэнцыі развіцця беларускай і польскай прозы малых жанраў на памежжы XIX–XX стст. у "антрапалагічным" вымярэнні / Н.Л. Бахановіч. – Веснік Гродзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Янкі Купалы. – Серыя 1. Філалогія. Педагогіка. Псіхалогія. – 2012. – № 3 (143). – С. 6–12;

26. Бахановіч, Н. Беларуска-польскія літаратурныя сувязі: метадалагічныя аспекты даследавання / Н. Бахановіч // Biaіorutenistyka Biaіostocka / Uniwersytet w Biaіymstoku, Wydziaі Filologiczny, Katedra Filologii Biaіoruskiej ; red. : H. Twaranowicz [et al.]. – Biaіystok, 2015. – T. 7. – S.215–225;

27. Бахановіч, Н. Беларуская і польская літаратуры мяжы XIX–XX стст.: узаемадзеянне мастацкіх метадаў і плыней / Н. Бахановіч // Biaіorutenistyka Biaіostocka / Uniwersytet w Biaіymstoku, Wydziaі Filologiczny, Katedra Filologii Biaіoruskiej ; red. : H. Twaranowicz [et al.]. – Biaіystok, 2013. – T. 5. – S.251–267.;

28. Бахановіч, Н. Мастацкі вобраз Беларусі ў польскай літаратуры XX і XXI стст. / Н. Бахановіч // Паланістыка – Полонистика – Poіonistyka 2011 / пад рэд. А. Кіклевіча, С. Важніка. – Мінск : Медысонт, 2012. – С. 25–43;

29. Бахановіч, Н. Польскамоўная проза Беларусі XIX стагоддзя праз прызму аўтарства / Н. Бахановіч // Acta Albaruthenica 15 : Polsko-biaіoruskie zwi№zki literackie, jкzykowe i historyczne-kulturalne / Katedra biaіorutenisstyki UW ; redakcja naukowa : M. Timoszuk, M. Chaustowicz. – Warszawa, 2015. – S. 23–38;

30. Бахановіч, Н.Л. Літаратуразнаўчае даследаванне асобы: метадалагічны і аксіялагічны аспекты / Н.Л. Бахановіч // Веснік Мазырскага дзяржаўнага педадагічнага універсітэта імя І.П. Шамякіна. – 2008. – №4 (21). – С. 48–52;

31. Барысюк, Т.П. Венецыянскі тэкст у сучаснай беларускай і рускай паэзіі / Т.П. Барысюк // Беларуска-італьянскае культурнае ўзаемадзеянне і праблема захавання нацыянальнай ідэнтычнасці: гістарычны вопыт і сучасныя праблемы: зб. навук. арт. / Нац. акад. навук Беларусі [і інш.]; навук. рэд.: С.Л. Гаранін, І.У. Ялынцава. – Мінск: Беларуская навука, 2016. – 342 с. – С. 195–198;

32. Барысюк, Т.П. Нацыянальная паэтычная філасофія ў творчасці сучасных беларускіх і рускіх аўтараў (Р.Барадулін, А.Разанаў, А.Кушнер, Г.Айгі) / Т.П. Барысюк // Вечны рух жыцця і заканамернасці творчых пошукаў літаратуры: Матэрыялы Рэсп. навук.-практыч. канф.: да 90-годдзя з дня нараджэння народнага пісьменніка Беларусі акадэміка І.Я. Навуменкі, Мінск, 26–27 лютага 2015 года / [рэдкал.: А.А. Манкевіч (уклад.) і інш.]. – Мінск: Права і эканоміка, 2015. – 503 с. – С. 445–460;

33. Мінскевіч, С.Л. Паэма Адама Міцкевіча "Дзяды" ў кантэксце еўрапейскага рамантызму і яе традыцыі ў беларускай літаратуры (ХІХ – пач. ХХ ст.) / С.Л. Мінскевіч // Беларуская літаратура ў кантэксце славянскіх літаратур ХІХ – ХХ стст. – Мінск : Беларуская навука, 2006. – С. 105 – 166.
Бібліяграфія
.